نگهداری گل زاموفیلیا

نگهداری گل زاموفیلیا به دلیل مقاومت بالا و نیاز کم به رسیدگی، برای افراد مبتدی و پرمشغله بسیار آسان است. این گیاه آپارتمانی با برگ‌های براق و ظاهر جذاب، در شرایط نوری کم و خشکی نیز دوام می‌آورد و با رعایت نکات ساده‌ای که در مجله دشت سرو آمده است، می‌توانید سال‌ها از زیبایی آن در منزل یا محل کارتان لذت ببرید.

گل زاموفیلیا، که با نام علمی Zamioculcas zamiifolia و به اختصار ZZ Plant شناخته می‌شود، یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی در سراسر جهان است. خاستگاه اصلی این گیاه مناطق خشک و کم‌آب شرق آفریقا است و به همین دلیل ساختاری منحصر به فرد برای ذخیره آب در خود دارد. برگ‌های ضخیم، چرمی و براق آن به رنگ سبز تیره، در امتداد ساقه‌های گوشتی رشد می‌کنند و زیبایی خاصی به محیط می‌بخشند. یکی از ویژگی‌های برجسته زاموفیلیا، وجود ریزوم‌های متورم در زیر خاک است که نقش اصلی را در ذخیره‌سازی آب ایفا می‌کنند و همین امر باعث شده این گیاه در برابر خشکی و آبیاری نامنظم بسیار مقاوم باشد.

معرفی گیاه زاموفیلیا

گیاه زاموفیلیا (Zamioculcas zamiifolia) عضوی از خانواده گل شیپوریان (Araceae) است، همان خانواده ای که گیاهان محبوبی نظیر اسپاتی فیلوم، آگلونما و فیلودندرون نیز به آن تعلق دارند. این گیاه بومی مناطق شرقی قاره آفریقا، از کنیا تا آفریقای جنوبی است و در زیستگاه طبیعی خود در شرایط نسبتاً خشک و با دریافت نور فیلتر شده یا غیرمستقیم رشد می کند.

ساختار زاموفیلیا شامل ساقه های زیرزمینی متورم به نام ریزوم است که به عنوان انبارهای ذخیره آب عمل می کنند. این ریزوم ها اجازه می دهند گیاه در دوره های خشکی طولانی دوام بیاورد. برگ های آن به صورت مرکب شانه ای و به رنگ سبز تیره و براق هستند که از یک محور اصلی منشعب می شوند و ظاهری پرپشت به گیاه می دهند. این برگ ها نیز قادر به ذخیره مقداری آب هستند و به مقاومت گیاه در برابر کم آبی کمک می کنند.

زاموفیلیا به دلیل مقاومت فوق العاده در برابر شرایط نامساعد محیطی، از جمله نور کم، آبیاری کم و هوای خشک، به سرعت به یک انتخاب ایده آل برای نگهداری در فضاهای داخلی تبدیل شد. رشد این گیاه معمولاً کند است، اما با فراهم کردن شرایط مناسب می تواند به ارتفاع قابل توجهی دست یابد. این گیاه علاوه بر زیبایی، به دلیل توانایی تصفیه هوا نیز مورد توجه قرار گرفته است.

شرایط مناسب برای نگهداری زاموفیلیا

برای اطمینان از سلامت و شادابی گیاه زاموفیلیا، فراهم کردن شرایط محیطی مناسب اهمیت بالایی دارد، هرچند این گیاه به سازگاری با شرایط مختلف شهرت دارد. نور یکی از عوامل کلیدی است؛ زاموفیلیا در نور غیرمستقیم روشن بهترین عملکرد را دارد، اما توانایی سازگاری با نور کم را نیز داراست.

نور مستقیم خورشید به ویژه در ساعات گرم روز می تواند باعث سوختگی و آسیب به برگ های گیاه شود، بنابراین بهتر است گلدان را در مکانی قرار دهید که نور خورشید به طور مستقیم به آن نتابد. پنجره های شمالی یا پنجره هایی که با پرده ای نازک فیلتر شده اند، مکان های مناسبی هستند. دمای محیط نیز عامل مهمی است؛ زاموفیلیا دمای متوسط اتاق، حدود ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد را ترجیح می دهد. از قرار دادن گیاه در معرض نوسانات شدید دما، جریان هوای سرد ناشی از باز بودن پنجره در زمستان یا نزدیکی وسایل گرمایشی و سرمایشی باید خودداری کرد.

این گیاه نسبت به رطوبت هوا حساسیت کمی دارد و در محیط های خشک منازل به خوبی دوام می آورد. با این حال، افزایش رطوبت نسبی محیط، به خصوص در فصول گرم یا در محیط های بسیار خشک، می تواند به شادابی بیشتر برگ ها کمک کند، اما نیاز به اسپری کردن مکرر آب بر روی برگ ها ندارد و حتی در برخی موارد می تواند منجر به مشکلات قارچی شود. تهویه مناسب محیط نیز در سلامت گیاه نقش دارد و از بروز برخی بیماری های قارچی جلوگیری می کند.

شرایط خاک و گلدان مناسب برای رشد زامیفولیا

انتخاب خاک و گلدان مناسب یکی از حیاتی ترین عوامل در نگهداری موفقیت آمیز گیاه زاموفیلیا است، چرا که ارتباط مستقیمی با مهم ترین چالش این گیاه، یعنی آبیاری بیش از حد و پوسیدگی ریشه، دارد. خاک ایده آل برای زاموفیلیا باید سبک با زهکشی بسیار عالی باشد تا آب به راحتی از آن عبور کرده و در اطراف ریشه ها و ریزوم ها باقی نماند.

مخلوط خاک گلدان استاندارد را می توان با اضافه کردن موادی مانند پرلیت، ورمیکولیت یا ماسه درشت بهبود بخشید تا زهکشی آن افزایش یابد. استفاده از خاک های سنگین و فشرده مانند خاک رس خالص به هیچ عنوان توصیه نمی شود. نسبت مناسب می تواند ترکیبی از خاک گلدان، پرلیت و کمی کمپوست باشد.

اندازه گلدان نیز اهمیت دارد. زاموفیلیا ترجیح می دهد در گلدانی کمی تنگ تر از حد معمول زندگی کند. گلدان خیلی بزرگ باعث می شود حجم زیادی خاک در اطراف ریشه ها وجود داشته باشد که آب را برای مدت طولانی تری در خود نگه می دارد و خطر پوسیدگی ریشه را افزایش می دهد. مهم تر از اندازه، وجود سوراخ های زهکشی کافی و بزرگ در کف گلدان است. اطمینان حاصل کنید که آب اضافی پس از آبیاری به سرعت از گلدان خارج می شود. می توانید برای بهبود زهکشی، لایه ای از سنگریزه یا سفال شکسته در کف گلدان قبل از افزودن خاک قرار دهید، هرچند این روش همیشه ضروری نیست و زهکشی خوب خاک به تنهایی کافی است.

نحوه آبیاری زاموفیلیا

آبیاری، شاید مهم ترین و در عین حال حساس ترین بخش از نگهداری گل زاموفیلیا باشد. این گیاه به دلیل داشتن ریزوم های گوشتی که آب را در خود ذخیره می کنند، به کم آبی مقاوم است و بیشترین آسیب را از آبیاری بیش از حد می بیند. آبیاری زیاد منجر به غرقابی شدن خاک، کمبود اکسیژن برای ریشه ها و در نهایت پوسیدگی ریشه می شود که یکی از شایع ترین دلایل از بین رفتن زاموفیلیا است.

قانون طلایی برای آبیاری زاموفیلیا این است: “زمانی آبیاری کنید که خاک گلدان کاملاً خشک شده باشد.” برای اطمینان از خشکی کامل خاک، می توانید انگشت خود را تا عمق چند سانتی متری در خاک فرو ببرید. اگر خاک در این عمق خشک بود، زمان آبیاری فرا رسیده است. استفاده از یک رطوبت سنج خاک نیز می تواند ابزار دقیقی برای بررسی میزان رطوبت باشد.

هنگام آبیاری، به مقداری آب دهید که تمام حجم خاک گلدان مرطوب شود و آب اضافی از سوراخ های زهکشی کف گلدان خارج گردد. حتماً آب جمع شده در زیرگلدانی را تخلیه کنید تا ریشه ها در آب راکد قرار نگیرند. کیفیت آب نیز اهمیت دارد؛ استفاده از آب بدون املاح یا آبی که حداقل ۲۴ ساعت مانده باشد تا کلر آن خارج شود، توصیه می شود.

زمان بندی آبیاری

تعیین یک زمان بندی دقیق و ثابت برای آبیاری زاموفیلیا دشوار است، زیرا نیاز آبی گیاه به عوامل مختلفی مانند دما، رطوبت محیط، میزان نور دریافتی، اندازه گلدان و نوع خاک بستگی دارد. با این حال، یک قاعده کلی وجود دارد: زاموفیلیا به آبیاری کمتری نسبت به اکثر گیاهان آپارتمانی نیاز دارد.

در فصول گرم سال (بهار و تابستان) که گیاه در دوره رشد فعال است و تبخیر آب بیشتر صورت می گیرد، ممکن است نیاز به آبیاری هر ۲ تا ۴ هفته یکبار باشد. اما در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) که رشد گیاه کند می شود و دما پایین تر است، نیاز آبی به شدت کاهش می یابد و ممکن است آبیاری هر ۴ تا ۶ هفته یکبار یا حتی کمتر کافی باشد.

مهم ترین نکته در زمان بندی آبیاری، توجه به وضعیت خاک است، نه تقویم. همیشه قبل از آبیاری، رطوبت خاک را بررسی کنید. اگر خاک هنوز مرطوب است، آبیاری را به تعویق بیندازید. علائم تشنگی در زاموفیلیا معمولاً دیر ظاهر می شوند و شامل چروکیده شدن یا افتادگی خفیف برگ ها هستند، اما بهتر است قبل از رسیدن به این مرحله و صرفاً با بررسی خشکی خاک، اقدام به آبیاری کنید تا از سلامت ریشه ها اطمینان حاصل شود.

کوددهی زاموفیلیا

گیاه زاموفیلیا رشد نسبتاً کندی دارد و نیاز چندانی به کوددهی مکرر ندارد. در واقع، کوددهی بیش از حد می تواند به ریشه های گیاه آسیب برساند و باعث تجمع نمک در خاک شود. کوددهی با هدف تامین مواد مغذی لازم برای رشد سالم تر و شاداب تر گیاه انجام می شود، به خصوص زمانی که گیاه در گلدان و خاک محدودی قرار دارد و به منابع طبیعی دسترسی ندارد.

در طبیعت، گیاهان از تجزیه مواد آلی در خاک و آب باران مواد مغذی خود را دریافت می کنند، اما در محیط خانه، این منابع محدود هستند. بنابراین، استفاده از کود می تواند به جبران کمبودها کمک کند. با این حال، به خاطر داشته باشید که زاموفیلیا گیاهی کم توقع است و بدون کوددهی منظم نیز می تواند به خوبی رشد کند، به شرطی که سایر شرایط نگهداری مانند نور و آبیاری به درستی فراهم شده باشند.

اگر تصمیم به کوددهی دارید، مهم است که از نوع مناسب کود و در زمان های صحیح استفاده کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید و از آسیب رساندن به گیاه جلوگیری کنید. همیشه بهتر است در کوددهی احتیاط کرده و کمتر از میزان توصیه شده روی بسته کود استفاده کنید تا خطر سوختگی ریشه یا تجمع نمک در خاک کاهش یابد.

نوع کودهای مناسب

برای کوددهی گیاه زاموفیلیا، استفاده از کودهای مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی که حاوی نسبت متعادلی از عناصر درشت مغذی (نیتروژن، فسفر، پتاسیم) و ریزمغذی ها (مانند آهن، روی، منگنز) هستند، توصیه می شود. کودهایی با فرمولاسیون عمومی مانند ۱۰-۱۰-۱۰ یا ۲۰-۲۰-۲۰ که به نسبت رقیق شده اند، برای این گیاه مناسب هستند.

نیتروژن (N) برای رشد برگ ها و ساقه ها، فسفر (P) برای تقویت ریشه ها و گلدهی (اگرچه زاموفیلیا به ندرت در خانه گل می دهد) و پتاسیم (K) برای سلامت کلی گیاه و مقاومت در برابر بیماری ها ضروری هستند. علاوه بر کودهای شیمیایی متعادل، می توانید از کودهای آلی مانند ورمی کمپوست یا عصاره کمپوست نیز استفاده کنید که مواد مغذی را به آرامی در اختیار گیاه قرار می دهند و ساختار خاک را بهبود می بخشند.

هنگام استفاده از کودهای مایع، حتماً دستورالعمل روی بسته را مطالعه کرده و کود را به میزان توصیه شده (یا حتی نصف میزان توصیه شده) با آب رقیق کنید. هرگز به خاک خشک کود ندهید؛ ابتدا گیاه را آبیاری کنید و پس از آنکه آب اضافی خارج شد، اقدام به کوددهی نمایید تا از سوختگی ریشه جلوگیری شود. استفاده از کودهای کندرها نیز گزینه مناسبی برای زاموفیلیا است.

زمان های کوددهی

بهترین زمان برای کوددهی گیاه زاموفیلیا در طول فصل رشد فعال آن است که معمولاً از اوایل بهار آغاز شده و تا اواخر تابستان ادامه می یابد. در این دوره، گیاه بیشترین پتانسیل رشد را دارد و می تواند به بهترین نحو از مواد مغذی استفاده کند.

در طول فصل رشد، می توانید هر ۴ تا ۸ هفته یکبار اقدام به کوددهی کنید. میزان و دفعات کوددهی به نوع کود و غلظت آن بستگی دارد. همیشه بهتر است کمتر از حد نیاز کود دهید تا بیش از حد، زیرا جبران کوددهی بیش از حد بسیار دشوارتر است. در پاییز و زمستان که رشد گیاه کند می شود یا متوقف می گردد، نیاز به کوددهی به طور کامل از بین می رود و باید کوددهی را متوقف کرد. کوددهی در فصول سرد سال می تواند باعث آسیب به گیاه شود.

توجه به علائم گیاه نیز در تعیین زمان مناسب کوددهی موثر است. اگر گیاه رشد جدیدی ندارد و برگ های پایینی آن زرد می شوند (بدون علائم پوسیدگی ریشه)، ممکن است نیاز به کوددهی داشته باشد. اما اگر برگ ها نوک سوخته دارند یا علائم دیگری از تنش نشان می دهند، ابتدا باید سایر عوامل مانند آبیاری و نور را بررسی کرد.

تعویض گلدان زاموفیلیا

گیاه زاموفیلیا رشد کندی دارد و برخلاف بسیاری از گیاهان آپارتمانی، نیاز به تعویض گلدان مکرر ندارد. در واقع، این گیاه ترجیح می دهد ریشه هایش کمی متراکم باشند (Root-bound). زمان مناسب برای تعویض گلدان معمولاً هر ۲ تا ۳ سال یکبار است، یا زمانی که نشانه های واضحی دال بر نیاز به گلدان بزرگتر مشاهده می کنید.

یکی از اصلی ترین نشانه های نیاز به تعویض گلدان، بیرون زدن ریشه ها یا ریزوم ها از سوراخ های زهکشی کف گلدان است. همچنین، اگر متوجه شدید که ریزوم های متورم گیاه به دیواره های گلدان فشار می آورند و باعث تغییر شکل گلدان پلاستیکی شده اند، زمان تعویض فرا رسیده است. کاهش سرعت رشد یا نیاز به آبیاری بسیار مکرر نیز می تواند نشانه هایی از پر شدن گلدان با ریشه باشند.

بهترین زمان برای تعویض گلدان در اوایل فصل رشد، یعنی بهار یا اوایل تابستان است. در این زمان، گیاه فعال تر است و می تواند سریع تر با شرایط جدید سازگار شود. انتخاب گلدان جدید باید با دقت انجام شود؛ گلدان جدید تنها باید یک سایز (حدود ۲ تا ۵ سانتی متر) بزرگتر از گلدان قبلی باشد. استفاده از گلدان بسیار بزرگتر، همانطور که قبلاً اشاره شد، خطر آبیاری بیش از حد و پوسیدگی ریشه را افزایش می دهد.

نحوه تعویض گلدان

فرآیند تعویض گلدان زاموفیلیا باید با دقت و ملایمت انجام شود تا به ریشه ها و ریزوم ها آسیب نرسد. ابتدا، گلدان را کمی کج کرده و به آرامی به دیواره ها ضربه بزنید تا توده خاک و ریشه از گلدان جدا شود. اگر گیاه به سختی خارج می شود، ممکن است لازم باشد با احتیاط از یک کاردک یا ابزار مشابه برای جدا کردن خاک از دیواره داخلی گلدان استفاده کنید.

پس از خروج گیاه از گلدان قدیمی، خاک اضافی اطراف ریشه ها را به آرامی تکان دهید. ریزوم ها و ریشه ها را بررسی کنید. ریشه های سالم سفید یا کرمی رنگ و سفت هستند، در حالی که ریشه های پوسیده قهوه ای تیره یا سیاه، نرم و لهیده هستند. اگر بخش های پوسیده مشاهده کردید، آن ها را با یک قیچی تمیز و استریل جدا کنید. همچنین می توانید ریزوم های بسیار متراکم را با احتیاط جدا کرده و در صورت تمایل برای تکثیر استفاده کنید.

مقداری خاک تازه و با زهکشی خوب در کف گلدان جدید بریزید، به گونه ای که وقتی گیاه را در مرکز آن قرار می دهید، سطح خاک قدیمی حدود ۲ تا ۳ سانتی متر پایین تر از لبه گلدان جدید قرار گیرد. فضای خالی اطراف توده ریشه را با خاک تازه پر کنید و به آرامی فشار دهید تا هوا از بین برود. پس از تعویض گلدان، گیاه را به طور کامل آبیاری کنید تا خاک نشست کند و ریشه ها با محیط جدید ارتباط برقرار کنند. آب اضافی را از زیرگلدانی خارج کنید و گیاه را در مکان مناسب با نور غیرمستقیم قرار دهید.

چگونگی دقیق تمیز کردن برگ های زامیفولیا

برگ های براق و چرمی گیاه زاموفیلیا به مرور زمان گرد و غبار را به خود جذب می کنند. تجمع گرد و غبار نه تنها ظاهر گیاه را کدر و نامرتب می کند، بلکه می تواند مانع جذب نور کافی توسط برگ ها (فرآیند فتوسنتز) شده و سلامت کلی گیاه را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، تمیز کردن منظم برگ ها بخشی مهم از روتین نگهداری این گیاه است.

برای تمیز کردن برگ های زاموفیلیا، کافیست از یک پارچه نرم و تمیز یا اسفنج مرطوب استفاده کنید. پارچه را با آب تمیز (بهتر است آب بدون املاح یا جوشیده سرد شده باشد) مرطوب کرده و به آرامی سطح بالایی و پایینی هر برگ را پاک کنید تا گرد و غبار از بین برود. این کار را با ملایمت انجام دهید تا به برگ ها یا ساقه ها آسیبی نرسد.

نیازی به استفاده از مواد براق کننده برگ های تجاری نیست. برگ های زاموفیلیا به طور طبیعی براق هستند و این مواد ممکن است منافذ روی برگ ها را مسدود کرده و به گیاه آسیب برسانند. بسته به میزان گرد و غبار محیط، می توانید هر چند هفته یکبار یا ماهی یکبار برگ ها را تمیز کنید. این عمل ساده به حفظ زیبایی و سلامت گیاه شما کمک شایانی می کند و باعث می شود برگ ها بتوانند نور را بهتر جذب کرده و فرآیند فتوسنتز را بهینه انجام دهند.

آفات و بیماری های زاموفیلیا

گیاه زاموفیلیا به مقاومت بالای خود در برابر آفات و بیماری ها شهرت دارد، اما این بدان معنا نیست که کاملاً مصون است. در شرایط نامناسب نگهداری، به ویژه آبیاری بیش از حد، می تواند مستعد برخی مشکلات شود. شایع ترین مشکل در زاموفیلیا، پوسیدگی ریشه است که مستقیماً ناشی از آبیاری زیاد و خاک نامناسب با زهکشی ضعیف است.

علائم پوسیدگی ریشه شامل زرد شدن برگ ها (به خصوص برگ های پایینی)، نرم شدن ساقه و در موارد شدید، بوی نامطبوع از خاک است. در صورت مشاهده این علائم، باید فوراً آبیاری را متوقف کرده، گیاه را از گلدان خارج کرده، ریشه های پوسیده را هرس کرده و در خاک تازه و گلدانی با زهکشی بهتر بکارید.

آفات رایج گیاهان آپارتمانی مانند شته، کنه تارعنکبوتی و شپشک آردآلود به ندرت به زاموفیلیا حمله می کنند، اما در شرایط خاص مانند هوای بسیار خشک یا وجود گیاهان آلوده در نزدیکی آن، ممکن است دیده شوند. علائم وجود آفات شامل لکه های کوچک روی برگ ها، تار عنکبوت های ریز (در مورد کنه تارعنکبوتی) یا توده های سفید پنبه ای شکل (در مورد شپشک آردآلود) است.

روش های مقابله با بیماری ها

همانطور که اشاره شد، شایع ترین بیماری زاموفیلیا پوسیدگی ریشه است که بهترین راه مقابله با آن، پیشگیری از طریق آبیاری صحیح و استفاده از خاک با زهکشی عالی است. در صورت مشاهده علائم اولیه پوسیدگی (مانند زرد شدن چند برگ پایینی) و تشخیص اینکه خاک بیش از حد مرطوب مانده، می توانید آبیاری را متوقف کرده و اجازه دهید خاک کاملاً خشک شود. اگر مشکل ادامه پیدا کرد یا شدید بود، اقدام به خارج کردن گیاه از گلدان، بررسی ریشه ها و هرس بخش های آسیب دیده کنید.

پوسیدگی ریشه در زاموفیلیا اغلب نتیجه آبیاری بیش از حد است. اطمینان از خشکی کامل خاک بین دو آبیاری کلید پیشگیری است.

برای مقابله با آفاتی مانند شته، کنه تارعنکبوتی یا شپشک آردآلود، ابتدا می توانید برگ های آلوده را با آب و صابون حشره کش ملایم یا الکل رقیق شده پاک کنید. در موارد شدیدتر، استفاده از سموم حشره کش مخصوص گیاهان آپارتمانی که برای آفات مکنده فرموله شده اند، می تواند موثر باشد. همیشه قبل از استفاده از هر گونه سم، دستورالعمل روی بسته را به دقت مطالعه کرده و اقدامات احتیاطی لازم را رعایت کنید.

تهویه مناسب محیط نیز به پیشگیری از برخی مشکلات قارچی کمک می کند. اطمینان حاصل کنید که هوا در اطراف گیاه جریان دارد و از تجمع رطوبت بیش از حد در اطراف برگ ها خودداری کنید. بازرسی منظم گیاه برای شناسایی زودهنگام هرگونه علامت غیرعادی می تواند در جلوگیری از گسترش مشکلات و درمان موفقیت آمیز آن ها بسیار موثر باشد.

روش های مختلف تکثیر زاموفیلیا

تکثیر گیاه زاموفیلیا امکان پذیر است، اما فرآیندی نسبتاً کند و نیازمند صبر است. این گیاه را می توان به روش های مختلفی از جمله قلمه زدن برگ، قلمه زدن ساقه و تقسیم ریزوم تکثیر کرد. هر یک از این روش ها مزایا و چالش های خاص خود را دارند و مدت زمان لازم برای ریشه دهی و رشد گیاه جدید می تواند متفاوت باشد.

تکثیر از طریق برگ و ساقه رایج ترین روش ها برای علاقه مندان به گیاهان آپارتمانی هستند، در حالی که تقسیم ریزوم معمولاً هنگام تعویض گلدان گیاه بزرگتر انجام می شود. صرف نظر از روش انتخابی، مهم است که از ابزارهای تمیز و استریل استفاده کنید تا از انتقال بیماری ها جلوگیری شود. همچنین، بهترین زمان برای تکثیر، فصل رشد گیاه یعنی بهار و تابستان است که شرایط محیطی برای ریشه دهی و رشد مساعدتر است.

فرآیند ریشه دهی در زاموفیلیا ممکن است چندین هفته یا حتی چند ماه طول بکشد، به خصوص در روش تکثیر از برگ که ابتدا ریزوم کوچکی تشکیل شده و سپس برگ ها از آن جوانه می زنند. صبوری در این فرآیند بسیار مهم است و نباید انتظار داشت که گیاه جدید به سرعت رشد کند.

تکثیر از برگ

تکثیر زاموفیلیا از طریق قلمه برگ یکی از ساده ترین روش ها است، اما به زمان زیادی نیاز دارد. برای این کار، یک برگ سالم و بالغ را از ساقه اصلی گیاه مادر جدا کنید. می توانید کل برگ شامل دمبرگ را جدا کنید یا فقط بخش بالایی برگچه را برش دهید.

اجازه دهید محل برش برگ برای چند ساعت یا حتی یک روز در هوای آزاد بماند تا پینه ببندد و خشک شود. این کار از پوسیدگی برگ در محیط کشت جلوگیری می کند. سپس، قسمت پینه بسته برگ را در خاک سبک و با زهکشی خوب (مانند مخلوط پیت ماس و پرلیت) یا در آب قرار دهید.

اگر از آب استفاده می کنید، مطمئن شوید که فقط قسمت انتهایی برگ در آب قرار گیرد و آب را به طور منظم تعویض کنید. اگر از خاک استفاده می کنید، برگ را به عمق حدود ۱ تا ۲ سانتی متر در خاک فرو کنید. گلدان را در مکانی با نور غیرمستقیم و دمای ثابت قرار دهید. خاک را کمی مرطوب نگه دارید، اما هرگز آن را غرقابی نکنید. پس از چند ماه، ریزوم کوچکی در انتهای برگ تشکیل می شود و سپس جوانه برگ جدید ظاهر خواهد شد. این فرآیند ممکن است ۶ ماه تا یک سال یا حتی بیشتر طول بکشد تا یک گیاه کوچک قابل توجه رشد کند.

تکثیر از ساقه

تکثیر زاموفیلیا از طریق قلمه ساقه معمولاً سریع تر از تکثیر از برگ به نتیجه می رسد. برای این روش، یک ساقه سالم و قوی را از پایه گیاه مادر برش دهید. ساقه را می توان به چند قسمت تقسیم کرد، به طوری که هر قسمت حداقل یک یا دو جفت برگ داشته باشد.

مانند قلمه برگ، اجازه دهید محل برش ساقه برای چند ساعت پینه ببندد. سپس، قسمت پایین قلمه ساقه را می توانید در آب یا در خاک سبک و با زهکشی خوب بکارید. اگر از آب استفاده می کنید، مطمئن شوید که فقط قسمت پایینی ساقه در آب قرار گیرد و برگ ها با آب تماس نداشته باشند. آب را به طور منظم تعویض کنید تا از رشد باکتری جلوگیری شود.

اگر از خاک استفاده می کنید، قلمه را به عمق حدود ۵ تا ۷ سانتی متر در خاک فرو کنید. گلدان حاوی قلمه را در مکانی با نور غیرمستقیم روشن و دمای ثابت قرار دهید. خاک را کمی مرطوب نگه دارید. ریشه دهی در قلمه ساقه ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. پس از مشاهده ریشه ها (در آب) یا مقاومت هنگام کشیدن ملایم قلمه (در خاک)، می توانید آن را به گلدان اصلی منتقل کنید. این روش معمولاً منجر به تولید گیاهی بزرگتر در مدت زمان کوتاه تر نسبت به تکثیر از برگ می شود.

معرفی انواع زامیفولیا

اگرچه گونه اصلی زاموفیلیا (Zamioculcas zamiifolia) شناخته شده ترین و رایج ترین نوع آن است، اما واریته ها و ارقام مختلفی از این گیاه نیز وجود دارند که هر کدام ویژگی های ظاهری خاص خود را دارند و می توانند تنوع جذابی به مجموعه گیاهان آپارتمانی شما ببخشند. شناخت این انواع می تواند برای علاقه مندان به این گیاه جالب باشد.

برخی از معروف ترین واریته های زاموفیلیا عبارتند از:

• زاموفیلیا سبز (Classic Green ZZ Plant): این رایج ترین نوع است که با برگ های سبز تیره، براق و چرمی شناخته می شود و همان ویژگی های مقاومتی گونه اصلی را داراست.
• زاموفیلیا بلک (ZZ Plant ‘Raven’): این واریته به دلیل رنگ برگ هایش که در ابتدا سبز روشن هستند و به تدریج به رنگ مشکی تیره و براق تغییر می کنند، بسیار محبوب است. نیازهای نگهداری آن مشابه نوع سبز است.
• زاموفیلیا ابلق (Variegated ZZ Plant): این نوع دارای برگ هایی با لکه ها یا نوارهایی به رنگ سفید، کرم یا زرد است که در کنار رنگ سبز اصلی قرار گرفته اند. این واریته به نور بیشتری نسبت به نوع سبز نیاز دارد تا رنگ ابلق خود را حفظ کند.
• زاموفیلیا زنزی (ZZ Plant ‘Zenzi’): این واریته یک فرم کوتوله و فشرده تر از زاموفیلیا است. ساقه ها کوتاه تر و برگ ها متراکم تر هستند و ظاهری متراکم و بوته ای به گیاه می دهند.
• زاموفیلیا کوتوله (Dwarf ZZ Plant): مشابه زنزی، این رقم نیز رشد کوچکتری دارد و برای فضاهای محدود مناسب است.

هرچند این واریته ها از نظر ظاهری متفاوت هستند، اما نیازهای کلی نگهداری آن ها مشابه گونه اصلی زاموفیلیا سبز است، با این تفاوت که واریته های ابلق ممکن است به نور بیشتری برای حفظ رنگ های خود نیاز داشته باشند. انتخاب نوع زاموفیلیا بستگی به سلیقه شخصی و شرایط نوری محیط شما دارد.

خواص و فواید گل زامیفولیا

علاوه بر زیبایی ظاهری و سهولت در نگهداری، گیاه زاموفیلیا دارای خواص و فواید دیگری نیز هست که آن را به انتخابی ارزشمند برای نگهداری در فضاهای داخلی تبدیل می کند. یکی از مهم ترین این فواید، توانایی آن در بهبود کیفیت هوای محیط است. گیاهان، از جمله زاموفیلیا، در فرآیند فتوسنتز دی اکسید کربن را جذب کرده و اکسیژن آزاد می کنند که این خود به بهبود ترکیب گازهای موجود در هوا کمک می کند.

علاوه بر تولید اکسیژن، برخی مطالعات نشان داده اند که گیاهان آپارتمانی می توانند به حذف برخی آلاینده های شیمیایی رایج در محیط های داخلی نیز کمک کنند. اگرچه زاموفیلیا به اندازه برخی دیگر از گیاهان مانند پوتوس یا اسپاتی فیلوم در این زمینه مشهور نیست، اما می تواند به کاهش سطوح برخی ترکیبات آلی فرار (VOCs) در هوا کمک کند و در نتیجه به تصفیه نسبی هوا منجر شود.

نگهداری گیاهانی مانند زاموفیلیا در محیط خانه یا کار می تواند به بهبود کیفیت هوا و کاهش استرس کمک کند.

حضور گیاهان سبز در محیط زندگی و کار به طور کلی تاثیر مثبتی بر سلامت روانی افراد دارد. مطالعات مختلف نشان داده اند که نگاه کردن به گیاهان و مراقبت از آن ها می تواند به کاهش سطح استرس، بهبود خلق و خو و افزایش حس آرامش کمک کند. زیبایی بصری برگ های براق زاموفیلیا و رشد آرام و پیوسته آن می تواند منبعی از آرامش و ارتباط با طبیعت در فضای بسته باشد. بنابراین، زاموفیلیا نه تنها یک عنصر دکوری زیبا است، بلکه می تواند به ایجاد محیطی سالم تر و آرام تر نیز کمک کند.

سوالات متداول

گل زامیفولیا چقدر رشد میکند؟

گل زامیفولیا گیاهی با رشد کند محسوب می شود. در شرایط ایده آل نگهداری در محیط خانه، معمولاً به ارتفاع ۶۰ تا ۱۰۰ سانتی متر می رسد. سرعت رشد آن به عواملی مانند نور، دما و کوددهی بستگی دارد و در نور مناسب و فصل رشد، ساقه های جدید بیشتری تولید می کند.

آیا زامیفولیا گل میدهد؟

بله، زاموفیلیا گیاهی گلدار است، اما گلدهی آن در محیط خانه بسیار نادر است و معمولاً در شرایطی رخ می دهد که گیاه بسیار بالغ و در شرایط ایده آل و پایدار قرار داشته باشد. گل های آن کوچک، زرد مایل به قهوه ای و بدون عطر هستند و اغلب در پایه ساقه ها پنهان می مانند.

شرایط نوردهی به زامیفولیا چگونه است؟

زاموفیلیا به نور غیرمستقیم علاقه دارد و در نور غیرمستقیم روشن بهترین رشد را خواهد داشت. این گیاه به نور کم نیز مقاوم است و می تواند در محیط های کم نور دوام بیاورد، اما نور مستقیم خورشید باعث سوختگی برگ های آن می شود.