اگر میخواهید تاکستانی پربار داشته باشید و انگورهایی شیرین، خوشطعم و ماندگار برداشت کنید، باید بدانید که راز موفقیت در تغذیه اصولی و بهموقع گیاه نهفته است. یکی از مهمترین عناصر در این مسیر، پتاسیم است. عنصری که مثل سوخت موتور انگور عمل میکند، به افزایش قند میوه کمک میکند، رنگ و طعمش را بهبود میبخشد و مقاومت آن را در برابر آفات، گرما و کمآبی بالا میبرد.
اما سؤال اینجاست که چه زمانی باید به تاکستان کود پتاس بدهیم؟ چه مقدار لازم است و کدام نوع بیشترین اثر را دارد؟ در این مطلب از مجله دشت سرو همه نکات را به زبانی ساده و کاربردی برایتان توضیح میدهیم تا بهترین نتیجه را از تاکستان خود بگیرید.
انگور برای رشد به چه موادی نیاز دارد؟
برای اینکه یک درخت انگور قوی و پربار باشد، فقط به آب و آفتاب نیاز ندارد. بدن این گیاه هم مثل بدن ما انسانها، باید روزانه «تغذیه کامل» داشته باشد؛ یعنی ترکیبی از مواد غذایی ریز و درشت که هرکدام وظیفهای خاص دارند.
نیتروژن کمک میکند تا برگ و شاخهها پرپشت شوند. اگر کم باشد، گیاه زود ضعیف میشود و برگها میریزند.
فسفر به رشد ریشه، گلدهی و تشکیل میوه کمک میکند.
پتاسیم همان شاهکلید کیفیت میوه است؛ باعث افزایش قند، مقاومت در برابر بیماری، و استحکام پوست میوه میشود.
کلسیم مثل سیمان دیواره سلولی است. کمبودش باعث ریزش خوشهها و ضعف درخت میشود.
منیزیم برای ساخت کلروفیل و سبز نگه داشتن برگها ضروری است.
بور برای باروری گلهاست؛ اگر نباشد، گل عقیم میشود.
آهن و روی هم به رشد سالم برگها و آنزیمها کمک میکنند؛ کمبودشان باعث زردی و کوتاهقدی گیاه میشود.
در واقع، اگر میخواهید انگورتان هم سالم باشد و هم خوشمزه، باید مطمئن شوید همه این عناصر به مقدار کافی در دسترس ریشه قرار دارند.
پتاسیم؛ تقویتکننده شیرینی، رنگ و ماندگاری انگور
وقتی از کشاورزان باتجربه میپرسید راز انگورهای شیرین و خوشرنگشان چیست، خیلیها فقط یک کلمه میگویند: «پتاسیم».
پتاسیم باعث میشود برگها بهتر فتوسنتز کنند و قند بیشتری تولید شود. این قندها مستقیماً وارد دانههای انگور میشوند و طعم شیرینتری به میوه میدهند. اما این فقط شروع ماجراست.
این عنصر، روزنههای برگ را تنظیم میکند؛ یعنی به گیاه کمک میکند آب را بهتر حفظ کند. به همین دلیل، تاکهایی که پتاس کافی دریافت میکنند، در برابر گرما و خشکی مقاومترند. همچنین، پتاس باعث قویتر شدن دیوارههای سلولی میشود؛ نتیجهاش؟ انگورهایی با بافت سفتتر، رنگ بهتر، و ماندگاری بالاتر پس از برداشت.
و از همه مهمتر: پتاسیم سپر دفاعی گیاه است. گیاهانی که به اندازه کافی پتاس دارند، کمتر بیمار میشوند و کمتر آفت میگیرند. یعنی هم عملکرد بیشتر، هم کیفیت بالاتر.

زمان مصرف کود پتاس برای درخت انگور
کود پتاس، وقتی در زمان درست داده شود، بیشترین اثر را روی کیفیت و عملکرد انگور دارد. این زمانبندی باید بر اساس مراحل رشد تاک تنظیم شود تا گیاه دقیقاً در لحظهای که به این عنصر نیاز دارد، آن را دریافت کند.
آغاز فصل رشد (اوایل بهار): درست زمانی که تاک از خواب زمستانی بیدار میشود و شروع به جوانهزنی میکند. پتاس در این مرحله به رشد شاخ و برگ و تقویت جوانهها کمک میکند.
پیش از گلدهی: پتاس باعث قویتر شدن جوانهها و آمادگی بهتر گیاه برای تشکیل گل میشود.
پس از گلدهی و تشکیل میوه: در این مرحله پتاسیم جلوی ریزش میوه را میگیرد و اندازه و تعداد حبهها را افزایش میدهد.
مرحله تغییر رنگ میوه (غوره به انگور): این بخش مهمترین زمان کوددهی پتاس است؛ چون مستقیم روی افزایش قند، رنگ و طعم میوه اثر میگذارد.
پس از برداشت: یک نوبت کوددهی برای تقویت ریشهها و ذخیره انرژی برای فصل بعد توصیه میشود.
البته بهترین راه برای زمانبندی دقیق، آزمایش خاک و آنالیز برگ است تا دقیقاً بفهمید تاکستان شما چقدر به پتاس نیاز دارد و در چه بازهای باید کوددهی انجام شود.
مقدار مصرف کود پتاس برای انگور
مقدار دقیق کود پتاس برای انگور، به عوامل مختلفی مثل سن تاک، نوع خاک، رقم انگور و شرایط آبوهوایی بستگی دارد. به همین دلیل، یک نسخه ثابت برای همه تاکستانها وجود ندارد. بهترین کار این است که قبل از هر برنامه کوددهی، آزمایش خاک و آنالیز برگ انجام دهید.
با این حال، چند راهنمای کلی وجود دارد:
محلولپاشی: ۲ تا ۴ لیتر کود پتاس مایع در ۱۰۰۰ لیتر آب برای هر هکتار. این روش جذب سریع دارد و نتیجه آن زود دیده میشود.
کودآبیاری یا قطرهای: بین ۱۰ تا ۴۰ لیتر در هر هکتار، بسته به غلظت کود و نیاز واقعی گیاه.
درختان جوان: مقدار کمتر کافی است، چون ریشهها هنوز گسترده نیستند.
تاکهای بالغ و پربار: به پتاس بیشتری نیاز دارند.
نکته مهم: مصرف بیش از حد پتاس میتواند جذب عناصری مثل کلسیم و منیزیم را مختل کند و به سلامت تاک آسیب بزند. همیشه طبق دستور بستهبندی و مشورت کارشناس کوددهی کنید.
ویژگی بهترین کودهای پتاس بالا
همه کودهای پتاس کیفیت یکسانی ندارند. اگر میخواهید نتیجه واقعی در طعم، رنگ و ماندگاری انگور ببینید، باید کود پتاس با ویژگیهای زیر را انتخاب کنید:
-
قابلیت جذب سریع
کودهای مایع یا نانوکودها به دلیل اندازه ذرات ریز، خیلی سریع توسط برگ و ریشه جذب میشوند و اثرشان زود دیده میشود. -
ارگانیک یا با فرمولاسیون سازگار با محیط زیست
کودهای آلی علاوه بر تأمین پتاسیم، خاک را حاصلخیزتر میکنند و به میکروارگانیسمهای مفید خاک آسیب نمیزنند. -
برند معتبر و استاندارد
برندهای شناختهشده فرمولاسیون دقیقتری دارند و معمولاً کیفیت و خلوص پتاسیم آنها تضمینشده است. -
ایمن برای گیاه و خاک
نباید باعث سوختگی ریشه یا برگ شود و نباید شوری خاک را بالا ببرد. سولفات پتاسیم، به دلیل داشتن گوگرد، برای خاکهای قلیایی انتخاب خوبی است. -
سهولت مصرف
بعضی کودها هم برای محلولپاشی مناسباند و هم برای کودآبیاری، که کار باغدار را راحتتر میکند.
بهترین کود پتاسیمی برای انگور، کودی است که در مراحل حساس رشد (بهخصوص تغییر رنگ میوه و رسیدگی) حداکثر اثر را روی قند و کیفیت میوه بگذارد.
روشهای کاربرد کود برای انگور
۱. چالکود؛ تغذیه عمیق ریشهها
در روش چالکود، اطراف پای هر بوته ۲ تا ۳ چاله به عمق حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر و قطر ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر حفر میشود. کود در این چالهها ریخته و بعد با خاک پوشانده و آبیاری میشود.
بهترین زمان: اوایل بهار قبل از شروع رشد رویشی یا پاییز بعد از برداشت.
مزیت اصلی: مواد غذایی مستقیماً به ریشههای فعال میرسند و اثر طولانیمدت دارند.
۲. محلولپاشی؛ رساندن سریع مواد غذایی از طریق برگ
در این روش، کود محلول در آب (مثل کود مایع پتاس یا نانوکود) روی برگها اسپری میشود تا از طریق روزنهها جذب شود.
بهترین زمان: اوایل صبح یا عصر برای جلوگیری از تبخیر سریع و سوختگی برگ.
مزیت اصلی: رفع سریع کمبود عناصر، مخصوصاً در مواقعی که گیاه به تغذیه فوری نیاز دارد.
۳. کودپاشی پای بوته؛ روش ساده و پرکاربرد
کود به صورت خشک دور تا دور سایهانداز بوته پخش میشود و سپس آبیاری انجام میگیرد.
بهترین زمان: ابتدای فصل رشد یا در طول فصل به عنوان منبع تغذیه مداوم.
مزیت اصلی: سادگی اجرا و عدم نیاز به تجهیزات خاص، اما سرعت جذب کمتر نسبت به محلولپاشی.
نکته مهم: انتخاب روش، به نوع کود، مرحله رشد تاک و شرایط خاک بستگی دارد. در برنامههای حرفهای، معمولاً ترکیبی از این روشها استفاده میشود تا هم اثر سریع داشته باشد و هم تغذیه پایدار.

انواع کود و زمان مصرف برای انگور
| نوع کود | زمان مصرف | هدف اصلی | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| NPK متعادل (۱۰-۱۰-۱۰) | اوایل بهار، شروع رشد | تحریک رشد شاخه و برگ | بهتر است بعد از آبیاری یا همراه با آبیاری داده شود. |
| NPK متعادل (۱۵-۱۵-۱۵) | اوایل فصل رشد و قبل از گلدهی | رشد رویشی و تقویت گلدهی | مناسب برای تقویت همزمان ریشه و شاخه. |
| NPK کم فسفر و پتاسیم (۱۵-۵-۱۰) | قبل از گلدهی | تشکیل جوانههای گل قوی | از مصرف زیاد جلوگیری شود تا رشد بیرویه شاخ و برگ اتفاق نیفتد. |
| کود بور | غنچهدهی و گلدهی | تضمین باردهی و تشکیل دانه | بهتر است به صورت محلولپاشی انجام شود. |
| NPK پتاس بالا (۵-۱۵-۳۰ یا ۲۰-۲۰-۲۰) | مرحله تغییر رنگ و رسیدگی میوه | افزایش قند، بهبود رنگ و طعم | پتاس زیاد باعث استحکام پوست و ماندگاری بیشتر میوه میشود. |
| کودهای آلی (کود دامی پوسیده، کمپوست) | پاییز بعد از برداشت یا اوایل بهار | بهبود حاصلخیزی خاک و تغذیه پایدار | بهتر است به روش چالکود استفاده شود. |
خرید کود مناسب انگور
انتخاب کود مناسب، یکی از مهمترین تصمیمهایی است که یک باغدار میگیرد. کود خوب، نهتنها کیفیت و تناژ محصول را بالا میبرد، بلکه سلامت تاک و پایداری خاک را هم حفظ میکند.
برای خرید کود انگور به این نکات توجه کنید.
فرمولاسیون و درصد پتاسیم: کود باید متناسب با مرحله رشد گیاه انتخاب شود.
قابلیت جذب: کودهای مایع و نانوکودها سریعتر اثر میگذارند.
ارگانیک یا شیمیایی: کودهای آلی، خاک را حاصلخیزتر میکنند و برای استفاده بلندمدت عالی هستند.
برند معتبر: برندهای شناختهشده کیفیت و خلوص محصول را تضمین میکنند.
مشاوره تخصصی: قبل از خرید، با کارشناس تغذیه گیاه مشورت کنید و بر اساس آزمایش خاک و آنالیز برگ تصمیم بگیرید.
نمونه کودهای پرکاربرد برای انگور: سولفات پتاسیم، نیترات پتاسیم، انواع NPK، و کودهای آلی پوسیده.
سوالات متداول درباره کود پتاس برای انگور
علائم کمبود پتاسیم در انگور چیست؟
حاشیه برگهای پیرتر زرد یا قهوهای میشود، برگها خشک میشوند، میوه کوچک میماند، رنگگیری ناقص است و احتمال ترکخوردگی حبهها زیاد میشود.
آیا مصرف بیش از حد کود پتاس مضر است؟
بله، باعث کاهش جذب عناصری مثل کلسیم و منیزیم میشود و میتواند رشد و کیفیت میوه را کم کند.
بهترین فرم کود پتاس برای انگور کدام است؟
سولفات پتاسیم (K₂SO₄) برای خاکهای قلیایی و نیترات پتاسیم (KNO₃) برای مراحل رشد سریع و گلدهی مناسب است. کود مایع و نانوکود هم برای محلولپاشی عالی هستند.
پتاسیم چطور قند و کیفیت انگور را بالا میبرد؟
با بهبود فتوسنتز و انتقال قند از برگ به میوه، پتاسیم باعث شیرینتر شدن، بهتر شدن رنگ و افزایش ماندگاری میوه میشود.
